Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Salesforce, το 86% των εργαζομένων και των διευθυντών υποδεικνύουν ως αιτία για τις αποτυχίες στο χώρο εργασίας την έλλειψη συνεργασίας ή την αναποτελεσματική επικοινωνία. Έλλειψη σαφήνειας, διαφάνειας και συνεργασίας μεταξύ των ανθρώπων οδηγεί σε λάθη, ή τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβάνεται ένα συντριπτικό ποσοστό από εμάς.

Τι συμβαίνει όμως στο διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ αυτών των δύο στιγμών, μεταξύ δηλαδή της ελαττωματικής επικοινωνίας και του ίδιου του λάθους; Υπάρχει άραγε ακόμα η δυνατότητα να αποτραπεί το λάθος; Και αν ναι, πώς;

Το πρώτο πράγμα που αρχίζει να αιωρείται πάνω από τα κεφάλια μιας ομάδας που δε συνεννοείται, δεν έχει όλα τα δεδομένα για το τι πρέπει να κάνει, δεν ξέρει τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει ή τον σκοπό για τον οποίο πρέπει να τηρηθούν ορισμένες διαδικασίες, είναι η Φήμη.

Η «κυρία Φήμη» κάνει αισθητή την παρουσία της στα πραγματικά ή στα εικονικά διαλείμματα για καφέ, σε συνομιλίες ή εκτενείς συζητήσεις στο Whatsapp. Φαίνεται αρχικά ντροπαλή, σαν να ελέγχει, αν υπάρχει γόνιμο έδαφος για να αναπτυχθεί και στη συνέχεια να κυριαρχήσει στις συνομιλίες των εμπλεκομένων. Η κυρία Φήμη έχει την φανταστική ικανότητα να ριζώνει στις αντιλήψεις εκείνων που της δίνουν έστω και λίγο χώρο. Αν και αντιμετωπίζεται με δυσπιστία σε πρώτη φάση, ο χρόνος είναι ο μεγάλος της σύμμαχος και, στο βαθμό που δεν υπάρξει κάποια παρέμβαση, αυτή καταφέρνει να αντικαταστήσει τις ακριβείς και σαφείς πληροφορίες.

Εάν βρίσκεσαι σε ηγετική θέση και λάβεις πληροφορίες λανθασμένες σχετικά με μια συγκεκριμένη κατάσταση, η καλύτερη στιγμή για να αναλάβεις δράση είναι ΤΩΡΑ.

Μπορεί να το ξέρεις ήδη, αισθάνομαι όμως ότι είναι πολύ σημαντικό να έχεις κατά νου ότι αυτό το φαινόμενο είναι φυσιολογικό. Οι άνθρωποι αναζητούν επιβεβαίωση στις απόψεις των άλλων και ψάχνουν επικύρωση για το τι αντιλήφθηκαν από το περιβάλλον. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος η φήμη να ριζώσει ακόμη βαθύτερα στη γενική αντίληψη των ανθρώπων, αν κάποιος παρέμβει δυναμικά από μια θέση ισχύος.

Είναι απαραίτητο να επεμβαίνουμε, αλλά να το κάνουμε διακριτικά, με κατανόηση και με την προθυμία να παράσχουμε κάθε λεπτομέρεια που δεν έγινε σαφής. Σιγουρέψου ότι είσαι πάντα πρόθυμος να απαντάς στις ερωτήσεις αυτών στους οποίους απευθύνεσαι. Να είσαι ειλικρινής, όταν τους το λες.

Αν δεν γίνει κάποια παρέμβαση, τότε να ξέρεις πως η κυρία Φήμη κουβαλάει μαζί της μια σειρά από άλλα, διόλου ευκαταφρόνητα φαινόμενα. Τα πρώτα που εμφανίζονται είναι το άγχος και η πίεση και δημιουργούνται από ασαφείς ή ελλιπείς πληροφορίες. Ελλείψει, λοιπόν, των λεπτομερειών που θα ρίξουν φως και θα δώσουν απαντήσεις στις ερωτήσεις των ανθρώπων, εκείνοι αρχίζουν να φοβούνται μήπως κάνουν λάθος, γεγονός που στη συνέχεια τους οδηγεί σε ακόμη σοβαρότερη έλλειψη ψυχολογικής ασφάλειας.

Φαντάσου το ακόλουθο σενάριο: κυκλοφορεί μια φήμη στην εταιρεία που εργάζεσαι, βάσει της οποίας πρόκειται να υπάρξει μείωση μισθών ανάλογα με την καταγεγραμμένη απόδοση του καθενός.

Η φήμη θα δημιουργήσει γύρω από αυτό το θέμα μια γενική κατάσταση άγχους, η οποία με τη σειρά της θα κάνει τους ανθρώπους πολύ προσεκτικούς γύρω από τα πράγματα που δουλεύουν και τον τρόπο που δουλεύουν. Και, ας είμαστε ειλικρινείς, παρόλο που μας ζητούν να είμαστε ανθεκτικοί στο άγχος, ένα έργο που να δημιουργεί ιδέες και να είναι ταυτόχρονα εποικοδομητικό και δημιουργικό δεν μπορεί να αναπτυχθεί μέσα σε ένα τεταμένο περιβάλλον.

Σύμφωνα με τη θεωρία της εξέλιξης, υπάρχουν δύο τρόποι σκέψης που διαφέρουν ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες. Όταν αντιλαμβανόμαστε κίνδυνο, διοχετεύουμε όλους τους πόρους που διαθέτουμε προς τον στόχο της επιβίωσης. Αν καταλάβουμε ότι υπάρχει η δυνατότητα ανταμοιβής, τότε θα γίνουμε περισσότερο δημιουργικοί, σκεφτόμενοι πως θα την αποκτήσουμε.

Επιστρέφοντας όμως στο παράδειγμά μας, αυτό που θα δημιουργηθεί θα είναι ένα περιβάλλον δυσπιστίας και μεταξύ των μελών της ομάδας θα αναπτυχθεί ένας μη υγιής ανταγωνισμός, όπου όλοι θα θέλουν να "αποδείξουν ότι είναι καλοί". Από εκεί και ύστερα μπλέκουμε σε ένα κύκλο που έχει μορφή χιονοστιβάδας.

Η ψυχολογική ανασφάλεια στον χώρο εργασίας πρόκειται να προκαλέσει περισσότερες συζητήσεις, πηγαδάκια και πολύ γρήγορα φτάνουμε πια στο σημείο να μιλάμε για μια δεύτερη φάση φημολογίας, την οποία πυροδότησαν οι ήδη υπάρχουσες φήμες. Κάτω από το δικό  τους βάρος, τα πράγματα παίρνουν μια έκταση που δύσκολα τιθασεύεται.

Οι φήμες είναι μια μάστιγα που διαχέεται σε κάθε ομάδα ανθρώπων που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους πραγματικά και αποτελεσματικά. Οι φήμες μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τις δυνατότητες της ομάδας που ηγείσαι και να αποτελέσουν πηγή ανυπέρβλητων εμποδίων. Ειδικά σε ένα πλαίσιο πανδημίας, όπου η επικοινωνία πλήττεται πολύ λόγω έλλειψης της άμεσης επαφής, η επιστροφή στην κατανόηση, την προθυμία και τη δεκτικότητα σε καινούρια πράγματα μπορεί να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε καλύτερα αυτές τις προκλήσεις.

Εάν βρίσκεσαι στο τιμόνι μιας ομάδας, πώς διασφαλίζεις ότι το μήνυμά σου μεταφέρεται και γίνεται κατανοητό με σαφήνεια, ορθότητα και διαφάνεια;