Τα τελευταία 20 χρόνια, κυρίως στις βιομηχανικές χώρες, εμφανίστηκε μια νέα μορφή απασχόλησης στο εργασιακό σύστημα με ελαστικότητα και ευελιξία στο ωράριο εργασίας. Ως αποτέλεσμα αυτού προέκυψαν η part time εργασία και η εργασία σε βάρδιες, που άρχισαν να γίνονται ιδιαίτερα δημοφιλείς.

Εξ ορισμού η εργασία σε βάρδιες περιλαμβάνει την εργασία εκτός κανονικού ωραρίου εργασίας, όπως το βράδυ και το Σαββατοκύριακο.¹ Περίπου το 20% του βιομηχανικού πληθυσμού εργάζεται εκτός του προκαθορισμένου ωραρίου εργασίας (8 π.μ. με 5 μ.μ.) και  το ποσοστό αυτό προβλέπεται να αυξηθεί, καθώς η ζήτηση για την παροχή αγαθών και υπηρεσιών όλο το εικοσιτετράωρο αυξάνεται.¹

Σήμερα το ποσοστό των εργαζομένων σε βάρδιες εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 20% του συνόλου του παγκόσμιου πληθυσμού.²

Η εργασία σε βάρδιες έχει όμως και επιβλαβείς συνέπειες για την εταιρία και τους υπαλλήλους. Από τις πιο γνωστές είναι οι σωματικές και οι ψυχικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών ύπνου, των προβλημάτων υγείας, της μειωμένης απόδοσης, της επαγγελματικής δυσαρέσκειας, της κοινωνικής απομόνωσης και της αύξησης του αριθμού των ατυχημάτων και των ανθρώπινων λαθών στον χώρο εργασίας.^3,4,5,6

Αυτές οι συνέπειες συνήθως σχετίζονται με το κιρκάδιο σύστημα.⁷ Ο κιρκάδιος ρυθμός (βιολογικό ρολόι) είναι μια βιολογική διαδικασία η οποία παρουσιάζει ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια ενός 24ώρου.⁸ Για παράδειγμα, υπό κανονικές συνθήκες διαβίωσης οι υψηλές θερμοκρασίες του σώματος συναντώνται αργά το απόγευμα και οι χαμηλές παρατηρούνται τις πρώτες πρωινές ώρες.

Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι έπειτα από οχτώ ώρες εργασίας (συνεχόμενες ή με ένα μικρό διάλειμμα) η απόδοση έχει μειωθεί, όπως επίσης και η συγκέντρωση των εργαζομένων, ενώ η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους αυξάνεται.⁹

Προγενέστερες έρευνες έχουν δείξει ότι τα προβλήματα υγείας μπορούν να συμπεριληφθούν στις εξής κατηγορίες: εξάντληση, πεπτικά προβλήματα, συναισθηματικά προβλήματα και ασθένειες σχετικές με το άγχος, τα οποία συχνά αυξάνουν τη νοσηρότητα και την απουσία από τη δουλειά λόγω ασθένειας.¹⁰

Άνθρωποι που εργάζονται σε νυχτερινή ή εναλλασσόμενη βάρδια δεν μπορούν πάντα να τροποποιήσουν το εσωτερικό ρολόι τους και μερικές φορές έρχονται αντιμέτωποι με αϋπνίες και διαταραχές της διάθεσης.⁷ Έρευνα έχει δείξει ότι η στέρηση ύπνου μπορεί να επηρεάσει το επίπεδο της γνωστικής εξασθένησης.¹¹

Επιπροσθέτως, η εργασία σε βάρδιες μπορεί να είναι ένας πιθανός ψυχοκοινωνικός στρεσογόνος παράγοντας. Δείγματα άγχους και κατάθλιψης αυξάνουν την πιθανότητα μιας αρνητικής επίπτωσης στην ψυχική υγεία λόγω της εργασίας σε βάρδιες. Ωστόσο δεν υπάρχουν επαρκή ερευνητικά δεδομένα, σχετικά με το κατά πόσο η εργασία σε βάρδιες μπορεί να προκαλέσει ψυχιατρική νοσηρότητα.¹²

Διαβάστε περισσότερα >>